Wywiady

Polska filozofia - kulturze świata

O przekładzie Powszechnej Encyklopedii Filozofii na język angielski rozmawiamy z tłumaczem Hugh MacDonald'em


Rozpoczął Pan tłumaczenie haseł I tomu PEF. Co Pana do tego skłoniło?

Od wielu lat zajmuję się tłumaczeniem tekstów filozoficznych z polskiego na angielski. Prof. Piotr Jaroszyński i o. prof. Andrzej Maryniarczyk poprosili mnie, żebym podjął się również tłumaczenia haseł Powszechnej Encyklopedii Filozofii wydawanej przez Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Nie wiem, czy i kiedy tłumaczenie to ukaże się w tradycyjnej formie książkowej, ale przygotowuję je równocześnie pod kątem możliwości zamieszczenia na stronach internetowych. Coraz więcej ludzi w świecie ma dostęp do Internetu, dzięki czemu Powszechna Encyklopedia Filozofii w języku angielskim dotrze do bardzo licznych odbiorców.

W jakich okolicznościach poznał Pan język polski?

Po studiach w Kanadzie i w Stanach Zjednoczonych (gdzie studiowałem u o. prof. Andrzeja Woźnickiego) kształciłem się w KUL-u w latach 1985--1988. W. Czytałem podręcznik "I-Man" (wydanie angielskie "Ja-człowiek" o. M. A. Krąpca). Uświadomiłem sobie potrzebę takich książek w tłumaczeniu. O. Woźnicki dużo mi pomógł, chociaż na początku nie brał na serio mojego zamiaru, żebym studiował w Polsce na KUL-u, bo wiele było przeszkód -- jeszcze nie znałem języka polskiego, a poza tym w owym czasie były trudności natury politycznej i biurokratycznej. Znałem wówczas łacinę, a gramatyka polska jest w zasadzie taka sama jak łacińska. Nauczyłem się na pamięć fragmentów Biblii po polsku. Gdy przyjechałem do Polski, słabo znałem język, dlatego najpierw dzięki Fundacji Kościuszkowskiej przeszedłem dwumiesięczny kurs języka polskiego. Następnie rozpocząłem studia na Wydziale Filozofii KUL, które trwały trzy lata; na filozofii byłem wówczas jedynym cudzoziemcem. Zająłem się już wówczas tłumaczeniem artykułów Ojca prof. Krąpca i innych autorów związanych z Lubelską Szkołą Filozoficzną.

Z jakimi trudnościami spotyka się Pan dokonując przekładu na język angielski haseł, zwłaszcza problemowych typu "Bóg", "ateizm", "byt"?

Tłumaczenie tekstów filozoficznych jest stosunkowo łatwe. Trudniej jest znaleźć angielskie odpowiedniki imion własnych (ludzi czy miejscowości), tytułów dzieł i terminów zapożyczonych z filozofii chińskiej, arabskiej, hinduskiej itp. W przypadku cytatów należy -- o ile to możliwe -- wyśledzić odpowiednie miejsca w wydaniach angielskich; nie zawsze jest to tak trudne, bo coraz więcej dzieł jest dostępnych na Internecie, np. w "Projekt Gutenberg".

Jak postrzega Pan jako filozof, a także jako człowiek Zachodu, tego typu Encyklopedię? Jaki jest cel tego tłumaczenia?

Jestem bardzo zadowolony z tej pracy, bo mam udział w czymś większym niż ja sam czy jakakolwiek konkretna jednostka. Ta Encyklopedia będzie pożyteczna dla kultury powszechnej. Obecnie znaleźć możemy w Internecie kilka encyklopedii filozofii, ale to właśnie Powszechna Encyklopedia Filozofii charakteryzuje się pogłębioną wiedzą z zakresu filozofii klasycznej, czyli filozofii bytu. Filozofia ta ponadto nie krępuje się być "ancilla theologiae", a równocześnie jest zupełnie autonomiczna co do metody i punktu wyjścia. Poza tym PEF zawiera dużo informacji o poglądach polskich filozofów. Hasła o filozofii arabskiej, chińskiej, indyjskiej itp. także są znakomite.

Dziękuję i życzę powodzenia w trudnym dziele przekładu.


Katarzyna Stępien

« powrót